भारतातील सर्वात सुशोभित कुस्तीपटूंना हे फारसे कळले नसेल की ते स्वतःच्या अत्याचाराविरुद्धच्या युद्धाचे बळी ठरतील. (फोटो क्रेडिट्स: पीटीआय)
पहिल्यांदा न्यायासाठी आवाज उठवल्यानंतर आणि जंतरमंतरवर एका महिन्याहून अधिक काळ आंदोलन केल्यानंतर जवळपास पाच महिन्यांनंतर, रविवारी त्यांनी स्वतःवर दंगलीचा आरोप लावला असल्याचे पाहिले.
भारतातील सर्वात सुशोभित कुस्तीपटूंना हे फारसे कळले नसेल की ते स्वतःच्या अत्याचाराविरुद्धच्या युद्धाचे बळी ठरतील. पहिल्यांदा न्यायासाठी आवाज उठवल्यानंतर आणि जंतरमंतरवर एका महिन्याहून अधिक काळ आंदोलन केल्यानंतर जवळपास पाच महिन्यांनंतर, रविवारी त्यांनी स्वतःवर दंगलीचा आरोप लावला असल्याचे पाहिले.
जंतरमंतर या त्यांच्या निषेधाच्या नजरेतून जबरदस्तीने बाहेर काढण्यात आलेल्या कुस्तीपटूंनी आज (मंगळवार) हरिद्वारच्या दिशेने त्यांची पदके गंगेच्या पवित्र पाण्यात “विसर्जन” करण्याची घोषणा केली आहे.
अॅथलीट त्यांचे मुख्य योगदान कठीण प्रशिक्षणात गुंतवतात, मानवी शरीराने घेतलेली टोकाची सहनशीलता सहन करून, राष्ट्रासाठी गौरव मिळवणे. जेव्हा एखादा खेळाडू जागतिक स्तरावर पदक किंवा पदके घेऊन परततो तेव्हा सर्वांनाच हसतमुख आणि भव्य स्वागत दिसते, परंतु व्यवसायातील सर्वोत्कृष्ट खेळाडूंना पराभूत करून व्यासपीठावर पोहोचण्यासाठी किती त्याग करावा लागतो याची जाणीव फक्त काहींनाच असते. पदके आणि ट्रॉफी त्यांच्या अस्तित्वाचा भाग बनतात – भावनिक आणि मानसिकदृष्ट्या.
भारतीय कुस्ती महासंघाचे अध्यक्ष ब्रिजभूषण शरण सिंग यांच्या अटकेची मागणी करत निराश झालेल्या कुस्तीपटूंनी, त्यांना न्याय नाकारला जात आहे असे वाटून त्यांच्या सर्वात मौल्यवान संपत्ती – त्यांनी जागतिक चॅम्पियनशिप आणि ऑलिम्पिकच्या अंतिम टप्प्यात जिंकलेली पदके – सोडून देण्याचा निर्णय घेतला आहे.
2016 च्या रिओ गेम्समध्ये ऑलिम्पिक पदक जिंकणारी भारताची पहिली महिला कुस्तीपटू, साक्षी मलिकने ट्विट केलेल्या संदेशात म्हटले आहे की कुस्तीपटू आज (मंगळवार) संध्याकाळी 6 वाजता हरिद्वारला त्यांची पदके गंगेत विसर्जित करण्यासाठी पोहोचतील.
“आम्ही आमचे प्राण आणि आत्मा गंगेत विसर्जित करणार आहोत. त्यानंतर आम्ही इंडिया गेटवर मरेपर्यंत उपोषणाला बसू कारण जगण्यात काही अर्थ नाही (पदकांसह विभक्त झाल्यानंतर),” शाक्षीने हिंदीमध्ये ट्विट केलेल्या संदेशात म्हटले आहे.
“28 मे रोजी पोलिसांनी आमच्याशी कसे वागले हे सर्वांनी पाहिले. आमचा शांततापूर्ण मोर्चा क्रूरपणे रोखण्यात आला. आमचा विरोध हिरावून घेतला गेला. दुसऱ्या दिवशी आमच्यावर गंभीर गुन्हे दाखल होतात.
“महिला कुस्तीपटूंनी लैंगिक छळाच्या विरोधात न्याय मागून काही गुन्हा केला आहे का? यंत्रणा आम्हाला गुन्हेगारांसारखी वागणूक देत आहे. आरोपी आम्हाला उघडपणे टोमणे मारत आहे. या देशात आपल्यासाठी काहीच उरले नाही, असे महिला कुस्तीपटूंना वाटत आहे.
— साक्षी मलिक (@SakshiMalik) 30 मे 2023
दरम्यान, रविवारी जंतर-मंतर येथून अटक केल्यानंतर आणि बेदखल केल्यानंतर अनेक दिग्गज खेळाडू कुस्तीपटूंच्या समर्थनार्थ आले आहेत.
“काल रात्र निद्रानाश झाली होती, माझ्या सहकारी भारतीय कुस्तीपटूंच्या निषेधाच्या भयानक चित्रांनी पछाडले होते. क्रिडा संघटनांमध्ये स्वतंत्र सुरक्षेचे उपाय स्थापित करण्याची वेळ आली आहे. आपण हे सुनिश्चित केले पाहिजे की अशा परिस्थिती उद्भवल्यास, त्यांना अत्यंत संवेदनशीलतेने आणि आदराने सामोरे जावे लागेल. प्रत्येक खेळाडूला सुरक्षित आणि सशक्त वातावरण मिळायला हवे,” बीजिंग ऑलिम्पिक सुवर्णपदक विजेता नेमबाज अभिनव बिंद्रा म्हणाला.
काल रात्र निद्रानाश झाली होती, माझ्या सहकारी भारतीय कुस्तीपटूंच्या निषेधाच्या भयानक चित्रांनी पछाडले होते. क्रिडा संघटनांमध्ये स्वतंत्र सुरक्षेचे उपाय स्थापित करण्याची वेळ आली आहे. आपण हे सुनिश्चित केले पाहिजे की अशा परिस्थिती उद्भवल्यास, त्यांना अत्यंत संवेदनशीलतेने सामोरे जावे लागेल…
— अभिनव ए. बिंद्रा OLY (@अभिनव_बिंद्रा) २९ मे २०२३
भारताचा सर्वात यशस्वी ट्रॅक आणि फील्ड अॅथलीट आणि टोकियो ऑलिम्पिक सुवर्णपदक विजेता नीरज चोप्रा म्हणाला, “याला (कुस्तीपटूंचा विरोध) सामोरे जाण्यासाठी आणखी एक चांगला मार्ग असावा.
हे पाहून मला खूप वाईट वाटते. याला सामोरे जाण्यासाठी एक चांगला मार्ग असणे आवश्यक आहे.
— नीरज चोप्रा (@Neeraj_chopra1) २८ मे २०२३
“आमच्या कुस्तीपटूंना कुठलाही विचार न करता ओढत नेले जावे असे का? कोणाशीही वागण्याचा हा मार्ग नाही. मला खरोखर आशा आहे की या संपूर्ण परिस्थितीचे ज्या पद्धतीने मूल्यांकन केले जावे, “भारताचा आघाडीचा गोल-स्कोअरर आणि राष्ट्रीय फुटबॉल संघाचा कर्णधार सुनील छेत्री याने ट्विट केले.
कुठलाही विचार न करता आपल्या कुस्तीपटूंना ओढून नेण्यात का उतरावे लागते? कोणाशीही वागण्याचा हा मार्ग नाही.
मला खरोखर आशा आहे की या संपूर्ण परिस्थितीचे मूल्यांकन ज्या पद्धतीने व्हायला हवे.सुनील छेत्री (@chetrisunil11) २८ मे २०२३
मंगळवार कुंभमेळ्यानंतर जेव्हा हरिद्वारला जास्तीत जास्त लोकांची गर्दी होते तेव्हा गंगा दसरा देखील होतो. कुस्तीपटूंना रोखण्यासाठी प्रशासनाने बळाचा अवलंब केल्यास गोंधळाची शक्यता नाकारता येत नाही.
दरम्यान, दिल्ली पोलिसांनी कुस्तीपटूंना जंतरमंतरवर परत येऊ दिले जाणार नाही, असे स्पष्ट केले आहे.